Koorts & afwijkingen aan lichaamstemperatuur

Een normale lichaamstemperatuur ligt tussen de 36-37°C. Wanneer dit hoger is, wijst dit op koorts (pyrexie, gecontroleerde hyperthermie). Koorts is een verdedigingsteken van het lichaam: Het probeert namelijk om een infectie te bestrijden. Door de stijging van de lichaamstemperatuur, lukt het meestal om de vreemde indringers te verslaan. Maar soms ontstaat eveneens ernstige koorts en ontstaan (levensbedreigende) complicaties.

• Oorzaken van koorts en koortsaanvallen
• Symptomen
• Diagnose en onderzoeken
• Behandeling van verhoogde lichaamstemperatuur
• Prognose

Oorzaken van koorts en koortsaanvallen

Meestal veroorzaakt een infectie koorts. Bekende voorbeelden zijn een keelontsteking, griep, waterpokken of een longontsteking (pneumonie). Maar ook het gebruik van bepaalde medicijnen lokt mogelijk een hogere lichaamstemperatuur uit. Verder leidt een langdurige blootstelling aan silica stof (silicose), zon en zonlicht (zonnebrand) of hoge temperaturen (hitteberoerte) mogelijk tot koorts. Het misbruik van amfetaminen en alcohol zijn andere risicofactoren voor koorts. Daarnaast zijn tal van andere (auto-immuun)aandoeningen gerelateerd met koorts, zoals reumatoïde artritis (ontsteking van gewrichten en organen).

Symptomen

Koorts komt en gaat, ontstaat in pieken (piekkoorts), stijgt geleidelijk of heel snel en is mild tot ernstig. Koorts gaat heel vaak gepaard met koude rillingen. Meestal zijn zwakte, slaperigheid, vermoeidheid, hoofdpijn, spierpijn, gewrichtspijn, een gebrek aan eetlust en een algemeen ziek gevoel ook kenmerkende symptomen. Afhankelijk van de locatie van de aandoening treden bijkomende klachten op zoals onder andere concentratieproblemen, zweten, keelpijn, een verstopte neus, misselijkheid, een huiduitslag, tranende ogen, ... Bij ernstige symptomen krijgt een patiënt bijvoorbeeld te maken met verwardheid, irritatie, delirium, convulsies, ....

Diagnose en onderzoeken

Lichamelijk onderzoek

Een thermometer meet de lichaamstemperatuur en is inzetbaar voor het meten van de hoogte van de koorts. Het meten van de lichaamstemperatuur gebeurt wanneer een patiënt zo rustig mogelijk is, want tijdens een lichamelijke inspanning verhoogt de temperatuur. Koorts start wanneer de temperatuur meer bedraagt dan:

• 37,2°C: meting van temperatuur onder de arm (oksel)
• 37,7°C: meting in de mond
• 37,5-38,3°C: meting in het rectum (anus)

Diagnostisch onderzoek

In een aantal omstandigheden moet de arts verdere onderzoeken uitvoeren, afhankelijk van de geassocieerde symptomen. Meestal voert de arts nog een bloedonderzoek, urineonderzoek, röntgenfoto, CT-scan en/of MRI-scan uit.

Behandeling van verhoogde lichaamstemperatuur

Lichte koorts (tot 38°C) behoeft geen behandeling. Het lichaam is namelijk bezig met het neutraliseren van de bacterie of het virus dat de infectie veroorzaakt. Wel is het nodig om voldoende vocht te blijven drinken om uitdroging (dehydratie) te voorkomen). Vrij verkrijgbare koortsverlagende medicijnen in de vorm van niet-steroïdale anti-inflammatoire geneesmiddelen (NSAID's) zijn beschikbaar voor het verminderen van de koorts. Verder zet de arts antibiotica (bestrijden van bacteriën) in. Wanneer de koorts hoger is dan 38°C, is in principe nog steeds geen professionele medische behandeling (tenzij andere ernstige symptomen optreden), maar de patiënt moet dit wel nauwkeurig opvolgen. Bij een verhoogde lichaamstemperatuur van 41°C is snel medisch ingrijpen vereist.

Prognose

Meestal is koorts niet ernstig en het gevolg van een maagdarmontsteking, een verkoudheid, griep of een oorontsteking. Soms echter wijst koorts op een ernstige infectie, zoals meningitis (ontsteking van de ruggenmerg- en hersenvliezen), een nierinfectie of een longontsteking. De vooruitzichten zijn in de meeste gevallen goed wanneer de patiënt in staat is om de koorts te doen verlagen.