Lymfestelselaandoeningen en symptomen van lymfestestelsel

Het lymfestelsel (lymfesysteem), een netwerk van weefsels en organen, helpt het lichaam bij het ontdoen van giftige stoffen, afval en andere ongewenste materialen. Het lymfesysteem transporteert lymfe door het lichaam. Lymfe, een heldere en kleurloze vloeistof, bevat witte bloedcellen waarmee het lichaam in staat is om infecties te bestrijden. Door diverse aandoeningen of tumoren van het lymfesysteem, is een patiënt sneller vatbaar voor infecties en ontstaan ook problemen in diverse andere lichaamsdelen. Enkele veel voorkomende lymfeaandoeningen zijn gezwollen of ontstoken lymfeklieren. Ook kanker komt voor in het lymfesysteem, zoals een Hodgkin-lymfoom, een non Hodgkin-lymfoom of een Burkitt-lymfoom. Daarnaast zijn andere ziekten mogelijk waarbij problemen ontstaan met het lymfesysteem.

• Anatomie van het lymfesysteem
• Symptomen: Vaak gezwollen lymfeklieren
• Diagnose en onderzoeken van aandoeningen
• Behandeling ziekten van het lymfestelsel

Anatomie van het lymfesysteem

Het lymfestelsel bestaat voornamelijk uit lymfevaten, die vergelijkbaar zijn met aderen en capillairen (kleinste vaten van de bloedsomloop). De lymfevaten zijn verbonden met lymfeknopen, waar een filtering van het lymfe plaatsvindt. De amandelen, milt en thymus zijn allemaal onderdeel van het lymfestelsel. Het menselijk lichaam telt honderden lymfeklieren. Ze bevinden zich diep in het lichaam, zoals rond de longen en het hart, of dichter bij het oppervlak, zoals onder de arm of lies.

Milt

De milt – het grootste lymfatisch orgaan – bevindt zich aan de linkerkant van het lichaam net boven de nieren. Dit orgaan controleert de hoeveelheid rode bloedcellen en de opslag van bloed in het lichaam, en helpt bij het bestrijden van infecties. Als de milt potentieel gevaarlijke bacteriën, virussen of andere micro-organismen detecteert in het bloed, creëert de milt samen met de lymfeklieren zogenaamde "lymfocyten". Dit zijn witte bloedcellen die een verdediging vormen tegen indringers. De lymfocyten produceren antilichamen tegen vreemde micro-organismen om ze doden en stoppen zo de verspreiding van infecties. Zonder milt leven is mogelijk, maar dan is een patiënt wel sneller vatbaar voor infecties.

Thymus

De thymus (zwezerik) is gelegen in de borst boven het hart. Dit kleine orgaan slaat onrijpe lymfocyten op en bereid ze voor om actieve T-cellen te worden; deze vernietigen geïnfecteerde cellen of kankercellen.

Amandelen

Amandelen zijn grote clusters van lymfatische cellen die zich in de keelholte bevinden. Ze krijgen als eerste in het lichaam te maken met bacteriën en virussen die het lichaam binnendringen via de mond of neus.

Symptomen: Vaak gezwollen lymfeklieren

Wanneer bacteriën zich in het lymfevocht bevinden, maken de lymfeklieren meer witte bloedcellen aan om de infectie te bestrijden, wat resulteert in een zwelling. Duidelijk zichtbare symptomen van ziekten van het lymfestelsel zijn veelal de vergrote lymfeklieren. De gezwollen knooppunten zijn vaak voelbaar in de nek, de oksels en/of de lies. De meerderheid van vergrote lymfeklieren zijn niet gevaarlijk omdat ze een teken van het lichaam zijn dat ze een infectie afweren, zoals een virale bovenste luchtweginfectie. Als de lymfeklieren echter aanzienlijk vergroot zijn en ook aanhouden wanneer de patiënt genezen is van de infectie, wijst dit mogelijk op een meer ernstig aandoening of kanker. Gewichtsverlies, koorts en nachtelijk zweten zijn kenmerken die hierbij vaak voorkomen.

Diagnose en onderzoeken van aandoeningen

Meestal voert een arts naast een biopsie van de lymfeklieren en een volledig bloedonderzoek, ook enkele beeldvormende onderzoeken uit zoals een CT-scan, MRI-scan of PET-scan. Dit is nuttig om de juiste diagnose te kunnen plakken op de aanwezige symptomen. Ook is beeldvormend onderzoek nuttig voor het bepalen van de juiste behandeling en het controleren van de effectiviteit van de behandeling.

Behandeling ziekten van het lymfestelsel

Bij de meest voorkomende aandoeningen, infecties en tumoren van het lymfesysteem werken immunologen, vasculaire chirurgen (chirurgen die bloedvaten behandelen), dermatologen (huidartsen) en oncologen samen. De behandeling is sterk afhankelijk van wat de problemen met de lymfeklieren heeft veroorzaakt. Soms is een genezing mogelijk, soms ook niet. Vooral bij erfelijke aandoeningen zijn symptomen vaak wel ondersteunend te behandelen, maar is de ziekte zelf niet geneesbaar. Infecties zijn veelal met medicijnen te bestrijden. Tot slot zijn radiotherapie (behandeling via bestraling), chemotherapie en/of chirurgie mogelijke behandelingsopties voor diverse kankervormen van het lymfestelsel.