Beeldvormende onderzoeken voor diagnostiek en/of behandeling
Beeldvormende onderzoeken vallen niet meer weg te denken uit de medische wereld. Enkele bekende voorbeelden van medische beeldvorming zijn onder andere een MRI-scan, een CT-scan, een PET-scan, echografie en radiografie. De aard van de gebruikte beeldvormingstechniek hangt af van de klachten en het deel van het lichaam dat de arts wil visualiseren. Dankzij de onderzoeksresultaten krijgt de arts een beeld van de organen en weefsels van de patiënt. Hiermee is hij in staat om een symptomen van een aandoening op te sporen en een diagnose te stellen. Medische beeldvorming is echter ook nodig als begeleiding voor, tijdens en/of na een behandeling.
Gebruikt materiaal
De scanners van het beeldvormende onderzoek gebruiken geluidsgolven, magnetische velden, stoffen of straling bij het onderzoek.
- Geluidsgolven: De arts zet ultrageluid in bij echografie.
- Magnetische velden: Magnetische Resonantie Imaging (een MRI-scan) maakt gebruik van magnetische velden.
- Stoffen: (Radioactieve) contrastvloeistoffen (tracers) zijn in het lichaam in te brengen door deze in te slikken, in te spuiten (via een intraveneuze infusie) of in te brengen (bijvoorbeeld een klysma). Hierdoor krijgt de arts een duidelijk overzicht van het te onderzoeken weefsel of orgaan. Een PET-scan is een voorbeeld van deze nucleaire geneeskunde.
- Straling: Dit gebeurt bij radiografie, computertomografie (CT-scan) en radionuclide scanning
Praktisch
Bij een aantal beeldvormende onderzoeken mag de patiënt niet eten of drinken vlak voor het onderzoek. Ook andere (kleinere) voorzorgsmaatregelen zijn soms vereist. Zo is het bij veel apparaten niet gewenst dat de patiënt metaal draagt, omdat dit interfereert met de onderzoeksresultaten of gevaar oplevert voor de patiënt. Bij een aantal apparaten komt de patiënt in een smalle buis terecht die rond de patiënt heen draait. Dit is voor sommige patiënten beangstigend, zeker wanneer ze aan claustrofobie lijden. Bijgevolg geeft de arts de patiënt indien nodig een kalmeermiddel. Bij alle onderzoeken is het nodig dat de patiënt stil blijft liggen, want ook dan verkrijgt de arts de beste resultaten met de meest scherpe beelden. Een gemeenschappelijk aspect van beeldvormende onderzoeken is dat de patiënt geen pijn heeft bij het onderzoek zelf. Soms duurt een onderzoek wel wat langer, of is een infusie met contrastvloeistof voor of tijdens het onderzoek vereist. Na het onderzoek mag de patiënt meestal meteen naar huis en bovendien mag hij zijn activiteiten meteen hervatten.
Overwegingen
Beeldvormend onderzoek biedt tal van voordelen. Het is veelal snel, pijnloos, veilig en nauwkeurig. Niettemin zijn er ook enkele (kleinere) nadelen en risico's aan verbonden. Niet alle patiënten komen in aanmerking voor beeldvormend onderzoek. Dit geldt voor sommige onderzoeken zeker voor vrouwen die (mogelijk) zwanger zijn of borstvoeding geven. Daarnaast vergaart de arts informatie over de eerdere en huidige medische toestand van de patiënt via een anamnese en via eerder verkregen onderzoeksresultaten. Bij bepaalde aandoeningen of eerdere (recente) medische problemen is het namelijk niet aangewezen om bepaalde beeldvormende onderzoeken uit te voeren.