Tropische infectieziekten in (sub)tropische klimaten
Tropische aandoeningen omvatten alle ziekten die uitsluitend of hoofdzakelijk voorkomen in de tropen of warme, vochtige gebieden. In zulke gebieden daalt de temperatuur van de koudste maand niet onder de achttien graden. Bekende voorbeelden van tropische aandoeningen omvatten malaria, leishmaniasis, schistosomiasis, onchocerciasis, lymfatische filariasis, de ziekte van Chagas, de Afrikaanse slaapziekte en dengue. Maar ook enkele zeldzame aandoeningen komen haast alleen voor in (sub)tropische klimaten.
Infectieziekten
Een aantal aandoeningen en met name infectieziektes, komen bijna uitsluitend voor bij patiënten die leven in armoede en slechte hygiënische omstandigheden. Veelal concentreren deze ziekten zich in ontwikkelingslanden. Onveilig water, een slechte huisvesting, slechte sanitaire voorzieningen maar ook contact met ontlasting en dode (wilde) dieren veroorzaken mogelijk een tropische aandoening. Ziektekiemen (bacteriën, virussen, schimmels en protozoën) komen via verschillende manieren het lichaam binnen met name via de huid of slijmvliezen (cutaan), via de lucht (aërogeen), via het bloed (hematogeen) en via het spijsverteringskanaal (enteraal). Knaagdieren, muggen, vliegen, wormen, luizen en vlooien zijn slechts enkele voorbeelden van overbrengers van de ziekte.Andere aandoeningen
Ook de zon draagt mogelijk een steentje bij in de vorming van aandoeningen. Wanneer mesnen zich onvoldoende beschermen tegen de hitte, ontstaan bijvoorbeeld in tropische gebieden makkelijk de oogaandoeningen pinguecula, pterygium en fungale keratitis. Daarnaast treden in dergelijke gebieden bij sommige personen huidaandoeningen op zoals bijvoorbeeld lepra of Framboesia.
Amoebiasis: Darminfectie door parasiet met braken & buikpijn
Amoebiasis is een darminfectie veroorzaakt door de parasiet Entamoeba histolytica. De hoogste prevalentie van amoebiasis is te vinden in ontwikkelingslanden. Besmette patiënten zijn doorgaans niet zie…
Apenpokken: Tropische virale infectie met koorts en uitslag
Apenpokken (Mpox) is een tropische ziekte die voornamelijk voorkomt in Midden- en West-Afrika, maar ook mensen kan infecteren die naar deze gebieden reizen. Het apenpokkenvirus kan via bepaalde knaagd…
Ascariasis: Worminfectie met buikpijn en piepende ademhaling
De Ascaris lumbricoides-spoelworm bevindt zich in de dunne darm van de mens. Normaal gezien veroorzaakt deze geen problemen, maar bij een slechte persoonlijke hygiëne en afwezige sanitaire voorziening…
Balantidiasis: Parasitaire infectie met diarree
Bij balantidiasis (ook bekend als balantidiosis) ontstaat een besmettelijke darminfectie veroorzaakt door een eencellig organisme dat op verschillende manieren het lichaam kan binnendringen. Bij gezon…
Bartonella quintana-infectie: Bacteriële infectie met koorts
Een Bartonella quintana-infectie is een klinisch syndroom veroorzaakt door een infectie met de bacterie Bartonella quintana. De lichaamsluis is de overbrenger van de bacteriële infectie. Plotse koorts…
Blastomycose: Schimmelinfectie met aantasting huid en longen
Blastomycose is een schimmelinfectie die optreedt na het inademen van microscopisch kleine schimmelsporen, afkomstig van ontbindend organisch materiaal zoals rotte bladeren en hout op vochtige bodems.…
Brucellose: Bacteriële infectie met griepachtige symptomen
Brucellose is een infectieziekte die wordt veroorzaakt door de bacteriën van het geslacht Brucella, en vormt een belangrijk gezondheidsprobleem, vooral in agrarische gemeenschappen. De ziekte wordt vo…
Buruli ulcus: Bacteriële huidinfectie met zwelling en zweren
Een buruli-ulcus - ook gekend als een burulizweer - is een ernstige chronische bacteriële huidinfectie, die mogelijk gepaard gaat met zwelling en zweren. De bacterie Mycobacterium ulcerans veroorzaakt…
Chikungunya: Virale infectie met koorts en gewrichtspijn
Chikungunya is een virale infectieziekte die vooral voorkomt in Azië en Afrika, maar ook in andere continenten aanwezig is. De verspreiding van het Chikungunya-virus naar de mens gebeurt door de beet…
Cholera: Bacteriële infectieziekte met braken en diarree
Cholera is een besmettelijke infectie van de dunne darm, veroorzaakt door de bacterie “Vibrio cholerae”. Hevig braken en diarree zijn de voornaamste symptomen van deze bacteriële infectie. De ziekte t…
Chromoblastomycose (chromomycose): Schimmelinfectie aan huid
Chromoblastomycose (chromomycose) is een infectieziekte die vooral optreedt in (sub)tropische gebieden. Op de huid van een ledemaat ontstaan diverse huidletsels als gevolg van een schimmelinfectie. Me…
Coccidioïdomycose: Milde schimmelinfectie
Coccidioïdomycose is een schimmelinfectie die vooral optreedt in de Verenigde Staten. Deze schimmelziekte is het gevolg van de inademing van een in de bodem levende schimmel. Meestal ontwikkelt een pa…
Colorado-tekenkoorts: Virale infectie door besmette houtteek
Bij Colorado-tekenkoorts treedt een virale infectie op door een beet van een besmette houtteek die voornamelijk in de westelijke Verenigde Staten, waaronder Colorado, te vinden is. Deze teek is vooral…
Cryptokokkose: Schimmelinfectie met aantasting longen & huid
Cryptokokkose is een schimmelinfectie veroorzaakt door het inademen van de schimmel Cryptococcus neoformans of Cryptococcus gattii. De symptomen presenteren zich hoofdzakelijk bij patiënten met een ve…
Cryptosporidiose: Waterige diarree en braken door parasiet
Cryptosporidiose is een hardnekkige vorm van waterige diarree, voornamelijk voorkomend in tropische gebieden bij kinderen onder de vijf jaar en bij patiënten met een verzwakt immuunsysteem. Deze aando…
Cyclosporiasis (Cyclospora): Voedselinfectie met diarree
Cyclosporiasis (Cyclospora-infectie) is een darmziekte die wordt veroorzaakt door een eencellige parasiet. Deze infectie ontstaat door het consumeren van besmet voedsel of water. Patiënten ervaren vaa…
Cysticercose: Varkensworminfectie in verschillende weefsels
Cysticercose, ook bekend als cysticercosis, is een infectie veroorzaakt door de parasiet Taenia solium, een varkenslintworm. Deze infectie is vooral prevalent in ontwikkelingslanden. De parasiet kan c…
Dengue hemorragische koorts: Vorm van knokkelkoorts
Dengue (knokkelkoorts) is een virale infectie veroorzaakt door het denguevirus, dat wordt overgedragen via de beet van besmette muggen. De ziekte komt in twee hoofdvormen voor: klassieke knokkelkoorts…
Dengue: Virale infectie met koorts en huiduitslag
Dengue is volgens de World Health Organization (WHO) de belangrijkste door muggen overgebrachte virale infectie ter wereld. De ziekte komt vooral in tropische streken voor, maar de muggen verspreiden…
Door muggen overgedragen ziekten: Infectie door muggenbeet
Door muggen overgedragen ziekten zijn infecties die resulteren uit bacteriën, virussen of parasieten die door de beet van een geïnfecteerde mug worden overgebracht. Bekende infecties die worden overge…
Dracunculosis: Worminfectie met symptomen aan huid
Dracuncoloisis is een tropische infectie, veroorzaakt door de medinaworm. De aandoening veroorzaakt builen die openbreken en een zweer achterlaten waaruit een kop van de worm verschijnt. Dit gaat verg…
Ebola: Infectieziekte met bloedingen door ebolavirus
Ebola is een ernstige, acute infectieziekte veroorzaakt door het ebolavirus. Vijf verschillende varianten van het ebolavirus zijn bekend, waarvan één virus geen symptomen veroorzaakt bij de mens. Symp…
Echinokokkose: Cysten door infectie met lintworm
Echinokokkose is een infectie veroorzaakt door lintwormen van het geslacht Echinococcus, specifiek Echinococcus granulosus (hondenlintworm) of Echinococcus multilocularis (vossenlintworm). De eitjes v…
Ecthyma: Huidinfectie met puisten (zweren)
Ecthyma is een puistenvormende huidinfectie vergelijkbaar met impetigo (etterige huidontsteking), alleen zijn de wonden dieper. Bacteriën veroorzaken deze huidletsels die slechts langzaam genezen en v…
Elefantiasis: Verdikking en verharding van huid
Elefantiasis, ook wel bekend als lymphatische filariasis, is een chronische huidziekte die voorkomt in tropische gebieden. Deze aandoening wordt veroorzaakt door parasitaire draadwormen die via de bet…
Filariasis: Griepachtige symptomen en verstopte lymfevaten
Filariasis is een tropische infectieziekte veroorzaakt door één of meerdere draadvormige parasitaire rondwormen. De meest voorkomende parasieten zijn Wuchereria bancrofti en Brugia malayi. De infectie…
Framboesia: Bacteriële infectie met huidproblemen
Framboesia is een chronische infectie veroorzaakt door de bacterie Treponema pertenue. Deze verwaarloosde tropische aandoening komt vooral voor op het platteland, waar hygiëne vaak tekortschiet en de…
Fungale keratitis: Hoornvliesontsteking door schimmels
Fungale keratitis is een ernstige hoornvliesontsteking veroorzaakt door schimmels zoals Fusarium, Aspergillus, en Candida. Deze infectie kan zich snel ontwikkelen en zonder tijdige behandeling leiden…
Gele koorts: Griepachtige symptomen en geelzucht
Gele koorts is een zeldzame virale ziekte die vooral voorkomt in tropische landen in Afrika en Midden- en Zuid-Amerika. De aandoening is het gevolg van een virus dat door de beet van een mug bij mense…
Krim-Congo hemorragische koorts: Ernstige virale infectie
Krim-Congo hemorragische koorts is een virale infectieziekte waarbij de overdracht van het virus gebeurt door een besmette tekenbeet. De ziektesymptomen verschijnen circa vier dagen na de besmetting e…
Lassa-koorts: Virale infectieziekte met koorts en bloedingen
Lassa-koorts is een acute infectieziekte die vooral in enkele Afrikaanse landen te vinden is. De ziekte wordt overgebracht door ratten en veroorzaakt een ernstig toxisch ziektebeeld met koorts, bloedi…
Leishmaniasis: Infectie met symptomen aan huid & ingewanden
Leishmaniasis is een besmettelijke infectieziekte die voornamelijk voorkomt in arme (sub)tropische gebieden. Deze ziekte wordt overgedragen door de beet van een besmette vrouwelijke zandvlieg die de p…
Lepra: Infectie met zenuwschade en symptomen aan ogen & huid
Lepra is een licht besmettelijke chronische infectieziekte veroorzaakt door blootstelling aan de bacterie Mycobacterium leprae. De ziekte tast voornamelijk de huid, perifere zenuwen, spieren, het neus…
Leptospirose: Infectieziekte met koorts en spierproblemen
Leptospirose is een bacteriële infectie die optreedt wanneer een patiënt in contact komt met Leptospira-bacteriën. Menselijke besmetting vindt plaats door direct contact met de urine van besmette dier…
Leverbotinfectie: Parasitaire ziekte door platwormen
Zeer zelden kampen patiënten met een leverbotinfectie. Deze parasitaire infectie, die vrijwel niet voorkomt in ontwikkelde landen, wordt veroorzaakt door besmetting met leverbotten (soort parasitaire…
Loiasis: Infectie met zwelling rond gewrichten en oogworm
Loiasis is een infectie veroorzaakt door de parasitaire worm Loa loa. Deze worm komt voornamelijk voor in bepaalde gebieden in Afrika. Een bepaald type besmette vlieg, de chrysopsvlieg, draagt de para…
Malaria: Infectieziekte met koorts, geelzucht en zwakte
Malaria is een potentieel levensbedreigende infectieziekte veroorzaakt door parasieten die worden overgedragen via de beet van geïnfecteerde vrouwelijke Anopheles-muggen. De ziekte komt voornamelijk v…
Mijnwormziekte: Infectie darm en longen met jeuk en anemie
Vooral in de (sub)tropen lopen patiënten mogelijk een infectie op met een mijnworm. Deze wormen bevinden zich op een bodem waar ontlasting van geïnfecteerde dieren of mensen ligt. De patiënt loopt dez…
Mycetoom: Zwelling aan voet met abcessen en afscheiding
Een mycetoom is een ernstige aandoening die gekenmerkt wordt door een pijnlijke zwelling onder de huid, meestal op de voet. Deze aandoening wordt gekenmerkt door de ontwikkeling van abcessen en afsche…
Myiasis: Letsels met jeuk op huid door infectie met vliegen
Myiasis (huidmadenziekte) is een aandoening waarbij larven van diverse vliegensoorten de huid aantasten. De larven van de vlieg dringen het lichaam binnen via diverse mogelijke plaatsen. Bekende sympt…
Noma: Gangreen met misvormingen aan gezicht door infectie
Noma is een ernstige vorm van gangreen die vooral voorkomt bij zieke en ondervoede kinderen in ontwikkelingslanden. Bij gangreen sterft weefsel af door een chronisch tekort aan zuurstof, wat leidt tot…
Onchocerciasis: Infectieziekte met symptomen aan huid & ogen
Onchocerciasis is een parasitaire infectieziekte veroorzaakt door de worm Onchocerca volvulus. Deze ziekte komt vooral voor in bepaalde gebieden van Amerika en Afrika. Door herhaalde blootstelling aan…
Opisthorchiasis: Worminfectie door eten van rauwe vis
Opisthorchiasis is een tropische ziekte die wordt veroorzaakt door infectie met door vissen overgedragen trematoden (zuigwormen). Er zijn twee verschillende zuigwormen die deze infectie veroorzaken: O…
Oropouche-koorts: Virale infectie (tropische ziekte)
Oropouche-koorts is een tropische virale infectie die wordt overgedragen door de beet van een besmette mug. Patiënten presenteren zich met een plotselinge opkomst van koorts, gecombineerd met niet-spe…
Paragonimiasis: Worminfectie met symptomen aan buik & longen
Paragonimiasis is een parasitaire infectie veroorzaakt door platwormen, specifiek door wormen van het geslacht Paragonimus. Deze aandoening ontstaat doorgaans door het eten van rauwe of onvoldoende ve…
Podoconiose: Ziekte met zwelling, pijn en jeuk van voet
Podoconiose (letterlijk vertaald: stofziekte van de voet) is een tropische ziekte die optreedt bij patiënten die langdurig zijn blootgesteld aan de rode kleibodem van vulkanische oorsprong. Deze progr…
Polio: Virusziekte met gedeeltelijke of volledige verlamming
Polio, ook wel kinderverlamming genoemd, is een acute virusziekte die het centrale zenuwstelsel aantast. In ernstige gevallen kan dit leiden tot gedeeltelijke of volledige verlamming. De ziekte wordt…
Pterygium en pinguecula, goedaardige letsels in de ogen
Pterygium, ook bekend als "surfersoog," is een veelvoorkomende oogaandoening bij mensen die veel tijd buitenshuis doorbrengen of in zonnige landen wonen. Bij een pterygium groeit er vlezig, driehoekig…
Q-koorts: Bacteriële infectie met griepachtige symptomen
Q-koorts is een bacteriële infectieziekte die wereldwijd voorkomt en tot stand komt door bacteriën die te vinden zijn in heel wat mogelijke besmette dieren. Meestal ontstaan milde, griepachtige sympto…
Rabiës: Virale infectie met aantasting centrale zenuwstelsel
Rabiës is een vrijwel altijd dodelijke virale infectie die veel voorkomt in armere bevolkingsgroepen, voornamelijk in Afrika en Azië. De ziekte wordt overgedragen door een beet van een besmet dier, me…
Riftdalkoorts: Virale infectie met koorts en milde symptomen
Riftdalkoorts (Rift Valley Fever, Rift Valley-koorts) is een virale infectieziekte die meestal bij vee voorkomt. Besmette dieren kunnen echter mensen infecteren. Ook muggen kunnen de ziekte soms overd…
Saint-Louis encefalitis: Virale infectie door muggenbeet
Saint-Louis encefalitis (St. Louis-encefalitis) is een zeldzame virale infectie die wordt overgedragen door een beet van een besmette mug. Koorts, hoofdpijn en misselijkheid zijn enkele bekende sympto…
Schistosomiasis: Parasitaire infectieziekte door wormen
Schistosomiasis is een acute en chronische infectieziekte veroorzaakt door parasitaire wormen die voornamelijk in zoet water leven. Deze ziekte komt bijna uitsluitend voor in (sub)tropische gebieden,…
Schurft (scabiës): Besmettelijke huidaandoening door mijt
Scabiës, beter bekend als schurft, is een zeer besmettelijke huidziekte die wordt veroorzaakt door een mijt, een parasitair organisme. Deze aandoening leidt tot intense jeuk en huidirritaties. Afhanke…
Shigellose: Bacteriële infectie met diarree
Shigellose is een zeer besmettelijke vorm van diarree die wordt veroorzaakt door een groep bacteriën genaamd Shigella. Deze infectie wordt meestal opgelopen door contact met besmette ontlasting, wat k…
Slaapziekte: Infectie met koorts en neurologische symptomen
De Afrikaanse slaapziekte, veroorzaakt door parasieten van de soort Trypanosoma brucei, wordt overgedragen via de steek van een geïnfecteerde tseetseevlieg. De aandoening komt vooral voor op het platt…
Soorten infecties bij mensen overgedragen door vogels
Diverse vogels kunnen bacteriële infecties, schimmelinfecties of virale infecties veroorzaken. Dit gebeurt door het aanraken, eten, drinken, of inademen van (bepaalde sporen) van besmette vogels. Het…
Strongyloidiasis: Infectie door spoelworm in het lichaam
Strongyloidiasis is een chronische parasitaire infectie bij de mens veroorzaakt door Strongyloides stercoralis. Dit is een spoelworm die veel voorkomt in warme, vochtige gebieden. Een patiënt raakt be…
Taeniasis: Darminfectie door lintwormen in niet gaar vlees
Taeniasis is een darminfectie veroorzaakt door parasieten die zich in onvoldoende verhit varkensvlees of rundvlees bevinden. In het lichaam van een besmette patiënt groeien ze uit tot volwassen lintwo…
Tinea nigra: Donkere vlek in handpalmen door gist (schimmel)
Tinea nigra komt meestal voor in tropische gebieden van Midden-Amerika, Zuid-Amerika, Afrika en Azië. Door de zeldzaamheid van de aandoening zijn in de geraadpleegde literatuur geen exacte prevalentie…
Trichuriasis: Zweepworminfectie met buikpijn en diarree
De menselijke zweepworm (Trichuris trichiura) is een rondworm die bij mensen trichuriasis veroorzaakt. De zweepworminfectie komt tot stand doordat mensen geïnfecteerde eieren op de bodem innemen die d…
Tropische spruw: Darmaandoening in tropische gebieden
Tropische spruw is een zeldzame, verworven spijsverteringsaandoening waarbij patiënten last hebben van diarree, gewichtsverlies en malabsorptie van voedingsstoffen. Deze aandoening komt vooral voor bi…
Tuberculose: Bacteriële infectie met longproblemen
Tuberculose is een ernstige infectieziekte veroorzaakt door bacteriën die voornamelijk de longen en soms andere organen aantasten. De ziekte verspreidt zich voornamelijk via druppelinfectie in de luch…
Tularemie: Bacteriële infectie door besmette (wilde) dieren
Tularemie is een bacteriële infectie die voornamelijk voorkomt bij in het wild levende knaagdieren en andere dieren. Mensen kunnen besmet raken door direct contact met geïnfecteerde dieren of hun weef…
Tungiasis: Huidinfectie met pijnlijke en jeukende voet
Tungiasis, ook wel bekend als de zandvlooienziekte, is een huidinfectie die zich voornamelijk manifesteert aan de voet. De veroorzaker is een zandvlo, die vooral actief is onder de arme plattelandsbev…
Vislintworminfectie door besmette parasiet in zoetwatervis
Een vislintworminfectie is een darminfectie veroorzaakt door een lintwormparasiet die zich in vis bevindt. De besmetting gebeurt door het eten van rauwe of onvoldoende verhitte zoetwatervis die lintwo…
West-Nijlvirus: Infectie met soms neurologische problemen
Een infectie met het West-Nijlvirus is een ziekte die wordt veroorzaakt door een beet van een besmette mug. De aandoening is vaak asymptomatisch, wat betekent dat veel mensen geen symptomen ervaren. B…
Ziekte van Bornholm: Virale infectie met pijn op de borst
De ziekte van Bornholm is een epidemisch optredende virale infectieziekte die gekenmerkt wordt door ontsteking van de tussenribspieren en het middenrif. Patiënten ervaren plotselinge pijn op de borst,…
Ziekte van Carrión: Aandoening met koorts door zandvliegen
De ziekte van Carrión is een tweefasige ziekte die het gevolg is van een infectie door Bartonella bacilliformis, een bacterie die wordt overgedragen door beten van bepaalde zandvliegen. In de eerste,…
Ziekte van Chagas: Infectieziekte door beet van parasiet
De ziekte van Chagas is een ernstige aandoening die voornamelijk voorkomt in Zuid- en Midden-Amerika. De verspreiding van deze infectieziekte gebeurt voornamelijk via bloedzuigende insecten, maar besm…
Zika-virus: Milde virale infectie door besmette muggenbeet
Een infectie met het Zika-virus veroorzaakt zowel voor de patiënt zelf als mogelijk bij het ongeboren kind problemen. Het Zika-virus verspreidt zich door o.a. een besmette muggenbeet. Weinig mensen me…
Zwartwaterkoorts: Complicatie malaria met zwarte urine
Zwartwaterkoorts (blackwater fever, malaria-hemoglobinurie) is een zeldzame maar ernstige complicatie van malaria. Bij deze aandoening treedt intravasculaire hemolyse op, waarbij rode bloedcellen in d…Gepubliceerd door Miske op 11-04-2016, laatst gewijzigd op 28-04-2020. Het auteursrecht (tenzij anders vermeld) van deze special ligt bij de infoteur. Zonder toestemming van de infoteur is vermenigvuldiging verboden.
Bronnen en referenties
- Inleidingsfoto: Forum.linvoyage.com, Flickr (CC BY-2.0)
- http://hbov.infoteur.nl/specials/infectieziekten.html
- http://www.e-gezondheid.be/tropische-ziekten/2/gids/401
- http://www.e-gezondheid.be/tropische-ziekten/6/gids/401
- http://www.toerismevlaanderen.be/sites/toerismevlaanderen.be/files/assets/documents_VORMING/Syllabus%20Tropische%20ziekten_DEF%2030-09-11_0.pdf
- http://www.who.int/features/qa/58/en/
- http://www.who.int/topics/tropical_diseases/en/